Amerika’da yılın en çok beklenen kitaplarından biri, Ben Marcus’un The Flame Alphabet‘i (Alev Alfabesi). Amerika’nın en büyük yayın gruplarından olan Random House’un Knopf markasından çıkacak olan kitapta, çocuk dilinin ve konuşmasının bir anda yetişkinlerin üzerinde zehir etkisi yapmaya başlamasıyla insanlar teker teker ölüyorlar. Hükümet ne yapacağını şaşırıyor, kimse bu alev alfabesinden korunamıyor… Kitap heyecanla beklenedururken, bir yandan da oldukça rahatsız edici tanıtım fragmanı haberlere taşınmakta. Amerika’da kitap fragmanları artık sık rastlanan bir uygulama sayılıyor. Fakat henüz film fragmanlarında olduğu gibi herhangi bir standart oturmuş değil. Bu tanıtımların kitap satışlarına bir etkisi olup olmadığı bile kesin bilinmiyor. Nitekim The Flame Alphabet‘in aşağıdaki tanıtım filmi de, insanları kitaptan soğutur mu soğutmaz mı tartışmasına yol açtı.

Film fragmanları konusunda, koltukname’de sık sık andığımız bir yayınevi olan Melville House’un ilginç bir çalışması olmuştu. Amerikalı butik bir yayınevi olan Melville House, ilgi çekici renkli dizileriyle tanınıyor. Bu dizilerden biri, bizim de çok sevdiğimiz “The Art of the Novella” (Novella Sanatı). Hem klasik hem çağdaş klasik yazarların öykü olmak için fazla uzun fakat roman olmak için fazla kısa olarak nitelendirilen eserlerini bir araya getiren bu dizinin içinde, “The Duel”, yani Düello altbaşlıklı bir proje daha geliştirmişti Melville House. Bu projenin kapsamında, Giacomo Casanova, Anton Çehov, Joseph Conrad, Heinrich von Kleist ve Aleksandr Kuprin’den adı Düello olan beş farklı kitabı* bir araya getirmişti. Bu birlikteliği kutlamak adına, üstüne bir de kitap fragmanı yarışması düzenlemişti. Bu beş kitabın tanıtımını en iyi şekilde yapanlar, The Art of the Novella dizisindeki 42 kitabın tümüne sahip olacaktı. Kazanan, açık farkla, The Glossary oldu. Adı sözlük anlamına gelen The Glossary, kitapların filmlerden farklı olduğunu, dolayısıyla video tanıtımlarının da kitaplara özgü bir şekilde düzenlenmesi gerektiğini savunan, görünüşe göre şahane bir video şirketi. Düello için hazırladıkları muazzam videoyu mutlaka izlemenizi tavsiye ediyoruz.

Burada sözü Türkiye’deki kitap reklamlarına getirelim. İlk olarak ne zaman başladığını tam olarak kestirmek zor da olsa, Türkiye’de de bir süredir kitapları tanıtım amaçlı fragmanlara rastlanıyor. İşin komik tarafı, en az iki yayınevi yahut yazarın, kendi tanıtım filmlerinin “Türkiye’de bir ilk” olduğunu ilan etmeleri. Reklammazi sitesinde 9 Aralık 2011’de yayımlanan basın duyurusuna göre, Hasan Ömürdeş’in, Süleyman’ı Nasıl Bilirdiniz? adlı romanının fragmanı türünün ilk örneği. Öte yandan BirGün’deki 19 Aralık 2009 tarihli habere göre, ilk Türk kitap fragmanı, April Yayıncılık’tan çıkan Milat için çekilmiş. Ayrıca yine April, 1473 için YouTube’daki kanallarına 15 Temmuz 2011’de bir fragman yüklemişler. Bunların yanı sıra, Ahmet Ümit’in 2010’da yayımlanan romanı İstanbul Hatırası için de şöyle bir film çekilmişti, ayrıca tüm İstanbul Film Festivali boyunca sinemaseverler Murathan Mungan’ın Şairin Romanı adlı kitabının teaser‘ını seyretmişlerdi. Her halükârda, Süleyman’ı Nasıl Bilirdiniz?‘in tanıtım filmi, Türkiye’de yayımlanan en son kitap fragmanı gibi.

Tüm bu kitap tanıtımlarını izlediğimizde, yapım kalitesinin oldukça yüksek olduğunu, fakat Amerika’daki duruma benzer bir şekilde, tam bir standardın oturmamış olduğunu fark ediyoruz. Yine de Türkiye’de hazırlanan fragmanlarda, kitabın gerek konusunun, gerek de kelimelerinin çok daha ön planda olduğu dikkat çekiyor.

* İlgilenen okurlara bir not: Özellikle kitaplarla ilgili yabancı haberlerde, kitaba ve yazara Türkçede hangi yayınevinden, hangi çevirilerden ulaşılabileceğini not etmeye gayret gösteriyoruz. Metni bölmemesi adına, Melville House’tan İngilizceleri yayımlanan Düello‘ların Türkçe baskılarını sona dipnot düşmenin daha sağlıklı olacağına karar verdik. Heinrich von Kleist’ın “Düello”suna, İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan Bütün Öyküleri‘nden ulaşılabilir. Benzer bir şekilde Everest Yayınları’ndan çıkan Anton Çehov külliyatının altıncı cildinde “Düello” mevcut. Joseph Conrad’ın eserleri İletişim Yayınları’ndan basılmakta, ayrıca Can Yayınları’nda da kitaplar mevcut, fakat maalesef ya “Düello” yayımlanmamış ya da yayımlanmış olsa bile bilgisi internete aktarılmamış. Giacomo Casanova ile Aleksandr Kuprin’in “Düello”larına da Türkçe ulaşılamıyor. Casanova’nın Güncel Yayıncılık’tan çıkan Hayatım adlı önemli eseri tükenmiş durumda; Kuprin’in ise yalnızca Kapadokya Kitabevi’nden çıkan üç eseri bulunmakta. Kim bilir, belki bir gün Türk yayınevlerinden çıkan bir Düello dizisiyle karşılaşabiliriz…

GÜNCELLEME (1 Şubat 2012):

22 Ocak 2012′de yayımladığımız bu yazıda kitapların fragman yoluyla tanıtılmalarında Amerika ile Türkiye’deki gelişmeleri aktarmıştık. Bugün (1 Şubat 2012) Radikal’de Burcu Ayaz imzasıyla buna benzer kapsamlı bir yazı çıkmış “Yeni bir kitap çıktı izledin mi?” başlığıyla. Yazımızdaki Türkçe kitap fragmanlarına, Radikal aracılığıyla şunları ekliyoruz:

* Deli Kadın Hikâyeleri / Mine Söğüt
* Az / Hakan Günday
* Nar / Ece Gamze Atıcı
* Pucca Günlük ve Geri Kalan Her Şey / Pucca
* Ölüm Pornosu / Chuck Palahniuk
* Sis ve Gece, Kukla, Bab-ı Esrar / Ahmet Ümit

GÜNCELLEME (5 Mayıs 2014):

Kitap fragmanları Türkçe yayıncılıkta da gitgide yaygınlaşmaya başlıyor. En son yukarıda verdiğimiz listeye unuttuğumuz bir ismi, Hikmet Hükümenoğlu’nu da 47 Numaralı Kamara ve 04:00 adlı romanlarıyla eklemek isteriz:

koltukname

Website | + posts

• koltukname

  https://koltukname.com/author/koltukname/

  Yıldan Kalanlar // 2022
• koltukname

  https://koltukname.com/author/koltukname/

  2022 Tüyap İstanbul Kitap Fuarı: İzlenimler ve indirimler
• koltukname

  https://koltukname.com/author/koltukname/

  2018 Tüyap İstanbul Kitap Fuarı'ndaki yayınevi indirimleri
• koltukname

  https://koltukname.com/author/koltukname/

  Balık istifi metro yolculuğu