Aralık 2011’de Verso, Occupy: Scenes from America (İşgal: Amerika’dan Manzaralar) adlı, Amerika’daki işgal hareketini biraz da sıra dışı bir biçimde anlatan bir kitap yayımladı. Kitabın tüm telif ücreti ise işgal hareketine gidecek.
Bu ay OR Books ise Occupying Wall Street, Writers for the 99 % (Wall Street’i İşgal Etmek, %99’un Yanındaki Yazarlar) adlı kitabı yayımladı. Ondan gelecek telif ücreti de yine işgal hareketinin olacak.
Başından beri sosyal medyayla iç içe olduğu anlatılan, diğer Twitter ve Facebook devrimleri olduğu söylenen süreçlerden etkilendiği iddia edilen bir hareketin sonunda kitap gibi daha geleneksel bir derdini anlatma, derman bulma mecrasına dönmesi ilginç bir gelişme oldu. Verso’nun blog’unda editörlerin kısa bir söyleşisi yer alıyor. Orada işgal hareketine katılıp da akşamları evlerine dönen ya da işgale gelemeyip manevi destek veren insanların yaptıklarını, yapmak istediklerini bir yerlerde okuma ihtiyacına vurgu yapılmış. Eylemden dönen insan, orada kaç kişi olduğunu, hangi grupların yer aldığını ve sonunda ne yapıldığını okumak ister. Eve gelir televizyonunu açar, ertesi gün gazetede kendi eylemini arar.
İşte kitabın editörleri bu ihtiyaçtan yola çıkıp başlangıçta değişik işgal yerlerinde dağıtalacak bir tür gazete yapmışlar. Bu adresten şu ana kadar üç sayıyı bedava indirmek mümkün. Kitabı almakta kararsız kalanlara tavsiye edilecek bir gazete. Haber yapmaktansa bir çeşit günlük/anı mecrası olarak kurgulamışlar. Gün gün ne olduğunu okumak, insanları bir arada tutan eylemlerin ne olduğunu deşmek mümkün bu metinlerde. İki renkli basılan ve çizimlerin yer aldığı gazeteler sonunda bu kitaba dönüşmüş. İçinde Judith Butler gibi ünlü yazarların yazıları da mevcut.
Başka bir zeminden üretilen fakat amacı benzer olan diğer kitap ise bu tür bir yaratıcı medya çalışmasından ziyade daha geleneksel etnolojik bir çalışma sonucunda ortaya çıkmış. Katılımcı gözlemden ziyade derinlemesine mülakat yöntemiyle yapılan bir araştırma bu. İki kitabın değerlendirmesi Guardian‘dan okunabilir. Bu değerlendirmenin yazarı Andrew Ross’un şu gözlemine katılıyoruz: Bu kadar detaylı belgenen bir hareket için daha ne yazılabilir sorusu akla geliyor kitapların haberini ilk okuduğunuzda. Zira işgal hareketinin çeşitli internet siteleri mevcut, değişik şehirler için, ABD için, Avrupa için… Sosyal medyada da bol bol yer aldılar. Fakat kitap Umberto Eco’nun da Kitaplardan Kurtulabileceğiniz Sanmayın adlı söyleşi-kitapta belirttiği gibi kitap, tekerlek gibidir. Bir kere icad oldu ve daha iyisi olamaz. Ekleyelim, farklı araçlar olabilir ama kitap bir araç olarak sosyal medyayla bu kadar iç içe hareketlerin bile destekçisi olabiliyor.
Wall Street İşgali Kütüphanesi de (bkz. http://koltukname.wordpress.com/2012/01/07/wall-street-isgali-kutuphanesi/) sanırım bir şiir kitabı yayımlıyormuş…
Aslında biz de önemli direnişlerin ardından bu tür çalışmalar yapılsa ne güzel olur. Fotoğraf ve video çalışmalarına daha çok ağırlık veriliyor sanıyorum. Örneğin uzun süre devam eden ve bir çok kesime enerji veren Tekel Direnişi, buna çok uygun bir aday olabilir. Hazırlanan bir video burada: http://haber.sol.org.tr/soldakiler/tkpden-tekel-direnisi-videosu-haberi-23466 bir gözlemcinin, Evren Özesen direniş süresince oluşturduğu fotoğraf/günlük ise burada:http://tekeldirenisi.blogspot.com/
İşte ama bir de kitap olsaydı, mülakatlar, inceleme yazıları, fotoğraflar… Hala yapılamaz mı aslında?