Doğum günü unutulsa da, James Joyce telif hakları tartışmalarıyla gündeme gelmeye devam ediyor. Sabit Fikir‘deki habere göre, Joyce’un yeni keşfedilen çocuk hikâyesi The Cats of Copenhagen (Kopenhag Kediler) Dublinli Ithys Press tarafından özel bir baskıyla satışa sunulmuş. Yayınevinin sitesindeki açıklamaya göre de, kitap 5 Eylül 1936 tarihli mektupta yazılan özgün hikâyeden hazırlanmış. Toplamda 200 baskı yapılmış ve bunların 26’sı mektubun tıpkıbasımı 170’i numaralı baskı, geri kalan 4’ü ise satışa sunulmuyor. Tıpkıbasımların fiyatı 1200 avro, geri kalanıysa 300. (Yapı Kredi’nin tıpkıbasımlarının pahalılığından şikâyet ettiğimiz için suçlu hissettik kendimizi bir an — ama yalnızca bir an.)
Özgün mektup, Joyce’un torunu Stephen Joyce’a yazılmış ve üvey kardeşi Hans E. Jahnke tarafından Zurich James Joyce Foundation’a (Zürih James Joyce Vakfı) bağışlanmış. Telif hakları tartışması da bu noktada başlıyor. Vakıf, hakları kendilerinde olan mektubun yasa dışı bir şekilde, izinsiz basıldığını söylüyor. Ithys, 6 Şubat 2012’de iddialara internet sitelerinden verdikleri yanıtta, Joyce’un eserlerinin 1 Ocak 2012’den beri telifsiz olduklarını söylüyor ve The Cats of Copenhagen‘ın tamamen yasal bir çalışma olduğunu belirtiyorlar.
Yazarların telif haklarının kalkması için ölümlerinden sonra 70 yıl geçmesi gerektiğinden ve Joyce’un çeşitli eserlerinin Türkiye’de hâlâ telife dahil olduğu 2011 yılında baş göstermeye başladığından “70’lik telif hakları üzerine” adlı yazımızda bahsetmiştik. Fakat burada şu mühim noktaya değinmek gerekiyor: Mektupların telifleri, gönderilen kişide değil, mektubun alıcısındadır. Yani mektubun yazarı James Joyce olabilir ama telifi Stephen Joyce’tadır. Stephen Joyce’un da hâlâ hayatta olduğu göz önünde bulundurulduğunda, The Cats of Copenhagen‘ın telife dahil olması mantıklı oluyor.
Elbette önemli yazarların bilinmeyen eserlerinin gün ışığına çıkması çok güzel. Stephen Joyce’un da gerçekten telifli olduğu dönemde James Joyce yayımlamak isteyenlere zorluklar yaşattırdığı biliniyor. Fakat buradan Ithys Press’e sormak istiyoruz: Kitabı en ucuz 300 avroya sattığınız zaman acaba zaten okurun metine ulaşmasını kolaylaştırması gereken “telifsizlik” durumunu sömürmüş olmuyor musunuz?
[…] tüm eserleri Dergâh Yayınları’ndan yayımlanıyor. Tanpınar’ın da telif meselesi James Joyce’unkinden de sıkıntılı olduğu için kitapları bir dönem Yapı Kredi Yayınları’ndan da […]
[…] yazık ki Joyce Türkçe haberlerde kutlamalardan ziyade telif sansasyonlarıyla yer almaya devam ediyor. Nitekim bu yıl Bloomsday’i hatırlayan pek olmadı — biz de […]
[…] Armağan Ekici’nin dört yıllık emeğinin karşılığını bulmasını isteriz, ama James Joyce’a artık telif ödenmediği, Ireland Literature Exchange‘in telifli telifsiz birçok kitabın çevirisine sponsor olduğu […]