Geçtiğimiz aylarda Elif Tanrıyar‘ın Sabah Kitap için hazırladığı Bahar 2012 kitaplarına yer vermiş, yayımlanacak kitapların haberini böyle birkaç ay öncesinden vermekten (ve öğrenmekten) pek hoşlanmıştık. Bunun üzerine “başkalarına bağımlı kalmayalım ve bir Yaz 2012 kitapları listesi de biz hazırlayalım” düşüncesiyle yaklaşık yirmi yayınevine mail attık.
Bir türlü gelmeyen yanıtlar düşündürücü oldu.
Daha önce ON8 Kitap, blog‘unda Türkiye’de yayıncıların blog‘larla ilişkisine değinmiş, Ali Ünal, “Türkiye’de yayıncılığın gideceği rotayla birlikte blog dünyasının kendini oturtacağı yer de henüz -bana kalırsa- şekillenmiş değil,” demişti. Biz de o zaman bu konuya şöyle bir kafa yormaya başlamıştık: Gerçekten de İngilizce konuşulan dünyada blog‘lar, Türkiye’de kitap eklerinin tuttuğu yerdeler. Kitapların tanıtım kopyaları çeşitli sitelere gönderiliyor, yazılan tanıtım ya da inceleme yazıları kitabın pazarlama sürecinde önemli bir yer tutuyor.
Hatta Amerika’da blog-yayıncılık ilişkisi görünüşe göre öyle organik bir hal almış ki, Koltukname’de sık sık andığımız Moby Lives adlı blog, kısa bir sürede evrim geçirip Melville House adlı yayınevine dönüşmüş (Türkiye’de de Sabit Fikir dergisi yola blog olarak başlamıştı; tabii blog-yayınevi atlaması biraz daha radikal bir geçiş oluyor). Melville House blog‘una son sürat devam ediyor, Amerika ile dünyadan edebiyat ve yayıncılık haberlerini iletmeyi sürdürüyor. Zaten İngilizce kitap blog‘larının belki de en çarpıcı yanı, yalnızca okurlar için değil, yayıncılar için de zengin bir dünya olması. The Millions gibi bir sitede yalnızca yazar röportajlarına değil, yayıncılıkla ilgili haberlere de ulaşabiliyorsunuz. GalleyCat ve Publishing Perspectives gibi yerler ise daha ziyade yalnızca sektörde çalışanlara yönelik.
Türkiye’de özellikle reklamcılık ve sosyal medya alanında var olan sektörel blog‘lar ne yazık ki yayıncılık için mevcut değil. Koltukname olarak özellikle bu konuya yönelmek gibi bir amacımız hiçbir zaman olmadıysa da, bu açığı kapatmak, büyük gazetelerin küçük kitap eklerinin keyfine mahkûm haberleri, doğası gereği daha fazla “yer”e sahip ve bu açıdan daha özgür olan blog dünyasına taşımak istedik. Lakin, bırakın yazar transferleri, yayın yönetmeni değişimleri, dijital yayıncılık projelerini, “Bu yaz hangi kitapları basacaksınız?” gibi basit bir soruya yirmi yayınevi içinden iki, evet, yalnızca iki yayınevinden yanıt alabildik.
Kuşkusuz yayıncılık, insan ilişkilerinin kurumsallıktan daha mühim olduğu, sosyal bir alan. Kitap ekleri ile diğer basılı mecmualar gibi, yayınevlerinin halkla ilişkiler bölümleriyle şahsi diyaloglar kurmak, kitap blog‘larını yalnızca eser yayımlandıktan sonra hakkında bir iki cümle edebilme kısıtlamasından kurtarabilir. Yine de bu ilişkiyi kurmak için çabalaması gereken, blog yazarlarından ziyade yayınevleri olmalı.
Elbette Türkiye’de sosyal medyayı etkin bir şekilde kullanan yayıncılar yok değil: Daha önce Siren Yayınları‘nın bunun en güzel örneği olduğundan bahsetmiştik. ON8 Kitap, Sel Yayıncılık ve Notos Kitap gibi çeşitli yayınevlerinin, farklı sıklıklarda güncellenen ve farklı içeriklere sahip blog‘ları var. Yine de genel çerçeveye bakıldığında birçok yayınevinin henüz kendi internet siteleri bile kullanışlı değil. Daha önce yalnızca fuarlarda mümkün olan bir şey, yani okurlarıyla direk iletişime geçmek anlamına gelmesine rağmen Facebook ve Twitter’dan yeterince yararlanamıyorlar. Kendimizi tekrarlamak gerekirse, buralarda kimileri hashtag‘ler başlatır, yarışmalar düzenlerken, kimileri yalnızca yeni çıkan kitaplarını giriyor, kimileri ise hiçbir şey yapmadan öylece duruyor.
Evet, belki de kendi dijital kimliklerini henüz tam oturtmamış yayıncılardan engin blog dünyasına açılmalarını, iyiyi kötüden, yayın çizgilerine uygun olanları geri kalanlardan ayırıp birlikte çalışmaya başlamalarını, Ali Ünal’ın dediği gibi, “daha ‘sağlıklı’ bir sosyal medya-yayınevi-okur üçgeni” kurmak için motivasyonu “yalnızca satış-pazarlama bölümlerinin mekanik çarkının seslerinde değil, editöryal emeğin keşfedilip yoğrulmasında” bulmalarını istemek haddimizi aşmak oluyor. Ama biz beklentilerimizi düşük tutarsak, karşı tarafla birlikte kendi değerimizi de aşağı çekmiş olmaz mıyız?
——
Çağrımıza Doğan Kitap ve Alfa Yayınları’ndan yanıt geldi. Kendilerine teşekkür ediyoruz. Günışığı Kitaplığı (ve onlara bağlı olan ON8 Kitap) biz henüz mail göndermeden bizimle iletişime geçip yayın listesini yollamak istedi, ama çocuk ve gençlik kitaplarıyla fazla ilgilenmediğimizden endişelilerdi. Kendilerine bunun ilgisizlikten ziyade bilgisizlik olduğunu ilettik; herhalde bir aksilik oldu ki, yollayacaklarını söylemelerine rağmen listeleri ne yazık ki elimize ulaşmadı.
* Büyük Deniz / David Abulafia (Tarih)
* Çoklu Evrenler / John Gribbin (Bilim-Kuantum)
* Sınırların Ötesi Beyin ve Makineyi Birbirine Bağlayan Yeni Nöroloji / Miguel Nicolelis (Bilim-Zihin)
* Uranyum Savaşları / Amir D. Aczel (Bilim-Nükleer)
* Cumhurbaşkanım Mektubunuz Var / Hazırlayan: Mehmet Gündem (Güncel)
* Gülhan Kara ile Çay Saati / Gülhan Kara (Yemek Kültürü)
* Kemal’e Eren Kadınlar / Melike İlgün (Tarihi Roman)
* Cepte Gezi Rehberi Hong Kong / Dawid Leffman (Başvuru-Hobi)
* Sihir Okulu / Kemal Cömertoğlu (Hobi)
* Lütfen Rol Yapmayınız / Eric Morris (Sinema-Tiyatro)
* Fütursuz Oyunculuk / Eric Morris (Sinema-Tiyatro)
* Türkiye’de ve Dünyada Casuslar / Aytunç Altındal
* Kanlı Pazar / Osman Aysu (Polisiye)
* Ölüm Oyunu / Osman Aysu (Polisiye)
* Piruze Şam’da Bir Türk Gelin / Sinan Akyüz (Roman)
* Buz Prenses / Camilla Lackberg
* Corpus / Hande Özcan
* İtalyan Düğünü / Nicky Pellegrino
* Sisle Gelen Yolcu / J. Christophe Grange
* Meme Tatlısı / Giuseppina Torregrossa
* İsim Şehir Bitki / Yılmaz Özdil
* Kahperengi / Hande Altaylı
——
GÜNCELLEME (27 Haziran 2012): Günışığı Kitaplığı ve ON8 Kitap’ın listeleri de elimize ulaştı.
* Leylek Havada / Leyla Ruhan Okyay
* Buzdolabındaki Köpek / Behiç Ak
* Çıtır Çıtır Felsefe: Aşk ve Dostluk / Brigitte Labbé
* Küçük Korsan Hazine Peşinde / Christine Nöstlinger
* Satılan Gülüş / James Krüss
* İki Gözüm Üzümüm / Necdet Neydim
* Manga / Walter Dean Myers
* Katilin Gözyaşları / Anne-Laure Bondoux
[…] yaz kitapları listesi hazırlamak istemiştik. Ne yazık ki yayınevlerinden destek alamayınca hevesimiz kursağımızda kalmıştı. Elbette bu kitap listelerine küseceğimiz anlamına gelmiyor, hatta mevcutta özgün listeler […]