Müzik kopyalamak neden domates ekmeye benzer

Daha önce GDO konusuna Yemek Kültürü başlığı altında değinmiş ve şöyle demiştik:

Gıda, sadece GDO konusuyla değil, tüm üretim ve tüketim ilişkileriyle birlikte siyasetin esas konularındandır.

Daha önce müzik paylaşmakla ilgili engeller üzerine de yazmıştık. Hem GDO konusuna olan bu merak ve Monsanto adlı GDO devi şirketin yaptıklarını bilmemiz, Boing Boing’de gördüğümüz yazıyı okumamızı kaçınmaz kıldı. Başlık şöyle: “Musicians on file-sharing, record industry as Monsanto” (Müzisyenler dosya paylaşımı ve müzik endüstrisinin Monsanto’ya benzemesi üzerine konuşuyor). Müzik endüstrisi neden Monsanto’ya benzetilsin?

Monsanto, genetiği değiştirilmiş tohumu tüm dünyaya yaymaya çalışan, bu tohumun patentini almasından ötürü de rüzgârla yayılan tohumlarının peşinden koşup rüzgarın eriştiği yerlerdeki çiftçileri açtığı davalarla tüketen, yetmeyip çok eski tohumları Meksika’da, orada burada bulup, onları yerel halktan önce götürüp patentini alıp imha eden, kımıl zararlısı demenin hafif kaçacağı bir şirket değil, bir çok uluslu canavar. Görmezsem inanmam derseniz şu film konu hakkındaki son noktayı koyuyor:

Şimdi müzik endüstrisine dönelim. Boing Boing’in haberinde konu hakkında yorum yapan üç müzisyenden bahsediliyor. Tartıştıkları, üreten sanatçılar olarak üretimlerinin internette özgürce paylaşılmasıyla ilgili tavırları. Bizim ilgimizi en çok çeken bir CD çekmeyi, kopyalamayı domates yetiştirmeye benzeten Dessa oldu. Ondan kısaltarak çeviriyoruz. Kısaltmamıza rağmen biraz uzun olacak ama rap yapan bu müzisyen kendisini o kadar iyi ifade etmiş ki, başka söze hacet yok:

Bugünlerde bir şarkıyı yüzlerce kere kopyalayabilirsiniz ve ses kalitesinden ödün vermezsiniz. Benim bu tür bir kopyalamayla ilk karşılaşmam bir torrent sitesi değildi. Kopyalanmış bir CD de değildi. Bir domatesti. Tohumlar bitkilerin kendilerini çoğaltmalarının mekanizmalarıdır. Bir ayçiçeğinin çekirdeğini ıslak toprağa düşürün ve birden yenisinin çıktığını görürsünüz. Aslında bir ayçiçeğini “kopyaladınız”. Peki çiftçiler eğer bir önceki üründen tohumları saklayıp ekebiliyorlarsa neden tohum şirketlerinden satın alıyorlar? Monsanto büyük bir şirket. Çiftçilerin verimi artsın diye genetiği değiştirilmiş tohum satıyor. Bu tohumlardaki genler patentliler. Monsanto’nun izni olmadan bu tohumlardan saklamak ve yeniden ekmek yasak. Her sene yenisini almak zorundasınız. Rap dinleyicileri ve çiftçiler aslında satın aldıkları ürünleri çoğaltabilirler. Apple ve Monsanto kazançlarını korumak ve maksimize etmek için Rick Ross mp3’lerinin ve Roundup Ready® pancarlarının kopyalanmasını engellemenin bir yolunu bulmalılar. Şirketler benzer yollar kullanıyorlar.

İki şirket de satın aldığınızı kullanma biçimlerinizi kısıtlıyorlar.

Ürünlerini alabilmek için tüketicilerin izlenmeye/gözetlenmeye razı olmaları gerekiyor.

İki şirket de tüketicilerin satın aldıkları ürünle ilgili bilgilerini katı bir şekilde kısıtlıyorlar.

Kayıt yapan bir müzisyen olarak bir şarkıya “sahip olabileceğimden” emin değilim. Tam olarak nelere “benim” diyebilirim bilmiyorum. Suyu özelleştirebilir misiniz? Şili ve Güney Afrika’da böyle düşünüyorlar ve bu konuda tartışıyorlar. Havaya sahip olabilir misiniz? Bir jeste? Bir fikre? “Neyin mülkiyeti olabilir” sorusu o kadar da saçma bir soru değil, ciddi ciddi düşünmemiz lazım. Şunu da hatırlayalım, tarihsel olarak neyin mülkiyeti olabilir sorusuna çok iyi cevaplar vermiş değiliz. İnsanlara bile sahip olmaya çalışmışlığımız var. Tüm mülkiyet modelimiz kopyalama teknolojisine uygun gibi gözükmüyor.

Yeni modeller üzerine düşünmek lazım. Müziğini daha önce hiç dinlemediğimiz bir rapçiden gelen bu sözler çok ikna edici geldi bize.

sevillaportakali

Website | + posts

İlgili