Hazırlık aşamasında kişisel yönelimlerimiz de rol oynadığı açık: Nitekim bu listeyle, tüm yeni çıkanları haber vermektense, bir seçme sunarak daha önce belki de aklımıza düşmemiş ya da düşüp de unuttuğumuz konularda okumalar yapmak için hem kendimizi hem de sizleri teşvik etmeyi umuyoruz. Kitap listelerinin en çok romanlardan, bazen de anılardan oluştuğu memleketimizde, başkalarının da daha fazla ve daha sürekli bir biçimde kurmaca olmayan eser listeleri hazırlayacağına dair de bir hayalimiz var.
Gözden kaçırdıklarımızı, bu aylarda şahane kitap basıp da fark etmediklerimizi lütfen yorumla ya da e-postayla bize hatırlatın. Liste tekrarladıkça ve hep beraber kullandıkça gelişecek.
— —
Hobbes Üzerine / Émile Durkheim / Çev. Melike Odabaş
Durkheim’ın ders notlarından oluşan bu kitapta hem Hobbes’un 19. yüzyılda nasıl tartışıldığını hem de Durkheim’ın kendi çağını nasıl ayrıştırdığını okumak mümkün olabilir.
— —
İbni Arabi ve Derrida / Ian Almond / Çev. Kadir Filiz
Son yıllarda İbni Arabi üzerine daha akademik nitelikte yayınlar çoğaldı. Bunların bu son örneğinde İbni Arabi’nin düşüncesiyle Derrida’nın yapısöküm nosyonu birlikte düşünülüyor. Bu iki düşünürü beraber okumanın mevcut okumalara ne kattığını göstermeyi vadediyor.
Eleştirel Psikoloji / Der. D. Fox, I. Prilleltensky, S. Austin / Yay. Haz. Baran Gürsel, Güneş Kayacı Sevinç, İpek Demir
Yeni çıkan akademik kitap listesi yapma isteğimizin arkasında biraz da Eleştirel Psikoloji gibi hem alanı bilenlere hem de alanın sadece kıyısından geçmeye hevesli okurlara hitap eden eden kitaplar bulma ihtiyacı vardı. Eleştirel Psikoloji psikoloji disiplinini toplumsal dinamiklerin içinde anlamaya çalışıyor, psikoloğun faaliyetlerinin politikliğinin altını çiziyor, belki de en önemlisi mevcut, ana akım psikolojinin düzenin devamına olan katkısını araştırıyor.
— —
Platon’da Müzik / Nesrin Akan
Yine disiplinler, alanlar arası bir çalışma. Sadece Platon’da değil takip eden tüm antik Yunan felsefesinde müziğin izini sürüyor.
— —
Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi
Anarşist Bir Antropolojiden Parçalar / David Graeber / Çev. Bengü Kurtege-Sefer
Yine Eleştirel Psikoloji kadar başka alanlardan gelenlerin ilgisini çekebilecek, bu sefer bilim ve politikanın iyice göbeğinde bir eser:
Anarşizm, Büyük Kuramdan ziyade dönüştürücü bir projeden doğan gerçek, acil sorunlarla boğuşmanın bir yolu olan Küçük Kuram olarak adlandırılabilecek bir şeye ihtiyaç duyar. Ne tür bir toplumsal kuram, insanların kendi işlerini yönetmekte özgür oldukları bir dünyanın yaratılmasına katkıda bulunur? (…) Anarşist bir antropoloji gerçekte yoktur. Sadece küçük parçalar vardır. David Graeber, bu kitabın ilk kısmında, bu parçalardan bazılarını bir araya getiriyor ve ortak temalar aramaya çalışıyor; ikinci kısmında ise daha ileri giderek, gelecekte var olabilecek bir toplumsal kuram bütününü hayal ediyor.
— —
Bitmeyen Sınavlar Yaşanmayan Hayatlar / Derya Keskin
4+4+4 tartışmalarıyla, okul içinde okullarla, son olarak okulda giysi serbestliğiyle AKP iktidarında her türlü sallantı yaratmış olan eğitim sistemi bir de sınavlardaki sistematik sorunlarla ön plana çıktı. Bütün bu sınavların hayatlarımıza etkisini sorgulamak için bu kitap bir başlangıç vaat ediyor. Sınavlarla eğitimin piyasalaşması arasındaki ilişkiyi vurguluyor. Dershanelerin kaldırılması tartışmasının ucu hâlâ açıkken, özellikle piyasalaşma boyutu bizim ilgimizi çekti.
— —
Devrim Üzerine /Hannah Arendt / Çev. Onur Eylül Kara
Hannah Arendt’in klasikleşmiş eserlerinden biri Devrim Üzerine. Türkiye’de Hannah Arendt’in eserlerinin üzerinde en çok yazılıp çizilen siyasi felsefe konularından biri olduğu düşünüldüğünde daha önce çevrilmemiş olması bile şaşırtıcı aslında. İletişim Yayınları’nın Arendt toplu eserleri serisinin yedinci kitabı.
Alevi Kürtler / Erdal Gezik
İletişim Yayınları sağ olsun kitabın hem içindekiler sayfalarını hem de yazarın bu son baskı için yazdığı önsözü PDF olarak sunuyor. Böylece kitapla ilgili tanıtım bültenlerinde ve arka kapakta yazılandan daha fazla fikir sahibi olmak mümkün oluyor. Daha ziyade tarihe ve tarihin konu edildiği alan çalışmalara dayanan kitap aynı zamanda bir sözlü tarih çalışması örneği. 1938 Dersim gibi anların sözlü tarihte ne gibi kırılma noktaları oluşturduklarını ya da önsözde belirtildiği gibi bazen de iktidarın anlatıları sebebiyle anılarda yer bile etmediklerini okurken, insanın aklı bugünlerin olaylarına ve gelecekte nasıl bir kırılma noktası olacaklarına kayıyor.
Arzu Mimarlığı / Der. Nur Altınyıldız Artun, Roysi Ojalvo
Mimarlıkla diğer alanlar arasında yaratıcı köprüler peşinde olan bu derlemenin içindekiler bilgilerini de burada bulmak mümkün.
Bu derlemede, hayalle hakikatin arasında gidip gelerek, kurulmuş yapıları bozan, yeni dünyalar kuran Piranesi var. Bir gezginin düşsel kentlere pusulasız yolculuklarını anlatan Italo Calvino ile göçebeler için geçici, değişken, kurmaca kent temsilleri üreten Constant var. Onların kurguladığı sonsuz labirentler var. Babil Kulesi ile Yeni Babil var. Mimarlığın sabit anlatılarının yerine ötekiliği, başkalaşımı, kesintisiz bir oluş halini koyan Derrida var; Deleuze ve Guattari var.
— —
Erken Modern Avrupa’da Kültürel Çeviri / Der. Peter Burke, R. Po-chia Hsia / Çev. Ferit Burak Aydar
Koltukname okuyucularının ilgisini çekeceğini düşündüğümüz bir çalışma. Daha ziyade “bilimsel” çalışmaların çevirisine odaklanan kitap çeviri faaliyetini Avrupa ve dünya tarihinin bir parçası olarak ele alıyor. Zaten çok ünlü tarihçilerden Peter Burke de derleyenler arasında. Sadece işi çeviri olanların değil, genel olarak kültür tarihine meraklılara hitap eden bir eser.
— —
Türkiye Tarihi 1071-1453 – Cilt 1 / Der. Kate Fleet / Çev. Ali Özdamar
Biz defalarca bu serinin 2. cildinden faydalandık. Şimdi 1. cilt Türkçeye kazandırılmış.
Cambridge Türkiye Tarihi’nin bu birinci cildinde, 11. yüzyılın sonunda Türklerin Anadolu’ya gelişinden Bizans İmparatorluğu’nun çöküşüne ve başkenti İstanbul olan bir Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluşuna kadar geçen zaman diliminde bu topraklarda Türk hegemonyasının yükselişini inceliyor. Bu zaman dilimi alışılageldiği üzere bir fay hattı gibi Osmanlı öncesi/Osmanlı diye bölünmek yerine bir bütün olarak ele alınıyor ve Bizans İmparatorluğu’nun çöküp Anadolu’nun Osmanlı İmparatorluğu’nun kalbinin attığı bir yere dönüştüğü sırada bölgenin politik, ekonomik, toplumsal, entelektüel ve kültürel tarihi gözden geçiriliyor.
— —
Benlik, Aile ve İnsan Gelişimi: Kültürel Psikoloji / Çiğdem Kağıtçıbaşı
Çalışmalar hem Türkiye’de hem de dünyada tanınan Prof. Çiğdem Kağıtçıbaşı son 20 yılda yazdıklarını yine kendi seçerek derlemiş. Türkiye’de kültürel psikoloji alanında üretilmiş özgün yazılar okumak isteyen herkese hitap eden aynı zamanda da referans niteliğinde bir çalışma.
— —
Bilim: Dört Bin Yıllık Tarih / Patricia Fara / Çev. Aysun Babacan
Avrupa merkezli bilim tarihi anlayışını kıyasıya eleştirdiği daha kitap tanıtımından belli olan bu çalışma aynı zaman bilim tarihi tartışmalarının son geldiği noktayı da özetlemesi açısından, ben bilim yapmıyorum ama okumayı çok seviyorum diyen herkese tavsiye edilir.
Her Şeye ve Herkese Karşı Lacan / Elisabeth Roudinesco / Çev. Nami Başer
Lacan’ın eserlerinden önce kendisini ve hayatını tanıtmaya heves etmiş bir eser. İçindekiler’in başlıkları da zaten bu izlenimi veriyor. Yazar Lacan’ı tanıyan birisi olarak hakkındaki bazı olumsuz kanıları da bozmak istemiş gibi bir izlenim edindik tanıtım yazısından. Okuyanlar bize de haber versin diyoruz.
Hegel, Haiti ve Evrensel Tarih / Susan Buck-Morss / Çev. Erkal Ünal
Haiti Devrimi’ni Hegel’den, Hegel’i ise Haiti Devrimi’nden okuyan Buck-Morss kitapta hem bu iddialarını hem de elbetteki Hegel çalışanların hepsinin benimsediği bu iddialara gelen eleştirileri tartışıyor. Hobsbawm tarih ve devrim algılarının birbiriyle göbekten bağlı olduğunu söylerdi. Marksist tarih anlayışı bu çerçevede gelişir. Hegelci tarih ve devrim okumaları sırf bu tür bir anlayışla kıyaslamalı olmasıyla bile ilginç olacaktır. Yazar şöyle demiş:
Akademik felsefenin tarihi, Batı düşüncesinin koloni deneyimini kendisi hakkında anlattığı hikâyelerden nasıl dışlamış olduğunun bir örneğidir. Bir felsefe profesörü bana açık açık şöyle demişti: “Hegel bunları Haiti’yi düşünerek yazmış olsa bile, bu benim Hegel’i öğretme tarzımı değiştirmezdi” – belli bir bakış açısından elbette gayet yerinde ve kayda değer bir laf bu; ama söz konusu bağlacı, yani “ve”yi, Hegel’i Haiti olmadan düşünemeyeceğimizi ileri sürecek kadar vurgulayarak altını oymayı umduğum bakış açısı tam da buydu.
— —
Tözcülüğün Tasfiyesi: İlişkisel Sosyolojide Temel Yaklaşımlar / Haz. Günay Çeğin ve Emrah Göker
Önsözünü Mustafa Emirbayer’in yazdığı bu çalışma Türkiye’de bolca konuşulan fakat konuşulduğu kadar okunmayan bazı sosyologların ilişkisel sosyoloji tavrını deşmeye çok faydalı olacak gibi duruyor.
Pierre Bourdieu, Charles Tilly, Mustafa Emirbayer, Margaret Archer gibi önemli sosyal bilimcilerin takip ettikleri farklı ilişkisel düşünce patikalarından oluşan bir harita sayılabilecek bu derleme, günümüzde sosyoloji pratiğinin mantığını yeniden tesis etmede ve araştırma tasarımlarını sosyal teoriyle birlikte düşünmede Türkiyeli araştırmacılar ve sosyal bilim öğrencileri için bir başvuru metni olacaktır.
— —
Osmanlı Sosyalist Fırkası ve İştirakçi Hilmi / Hamit Erdem
Her ne kadar Osmanlı sol tarihine dair çalışmalar artsa da hala yeterli olmaktan çok uzak. Hamit Erdem dönemin en ünlü ‘sol’ kişiliklerinden İştirakçi Hilmi’yi araştırmış:
Bu araştırma, Osmanlı Sosyalist Fırkası ve Türkiye Sosyalist Fırkası’nın var olduğu tarihsel dönem içinde; hareketin yöneticilerini, faaliyetlerini, yayın organlarını, programlarını, diğer partilerle ilişkilerini o günün belgelerine başvurarak ele almaktadır. Her iki partinin ‘Reisi’ sıfatıyla başkanlığını yürüten “İştirakçi” veya “Sosyalist” lakaplı Hüseyin Hilmi Bey’in Türkiye “sol” hareketindeki yeri; “kişiliği, mücadelesi ve meçhul bir şekilde öldürülmesi” bu tarih içinde yanıtı aranan bir başka sorudur. Osmanlı sosyalizminin bu özgün dönemine bakarken; üzerinden geçen neredeyse yüz yıla rağmen o dönem dile getirilen toplumsal taleplerin pek çoğunun günümüzde de tartışılıyor olması okurda bir yanılsama duygusu yaratmaktadır… Sorunlarımız bugün -hâlâ- bu kadar ortak olabilir mi?
— —
Anadolu’nun Değirmenleri / Atilla Bir, M.Şinasi Acar, Mustafa Kaçar
Mimar ve mühendislerin hazırladıkları bu kitap hem Anadolu’da değirmen tarihini hem de bu tarih üzerinden değirmenlerin toplumsal işlevlerini ele alıyor. Örnekler daha ziyade Datça’dan alınmış ve buradaki değirmencilerin anıları da kullanılmış. Değirmenleri, Datça’yı ya da ikisini birden sevenlere …
Ayrıntı’nın İdea dizisi güzel ilerliyor. Birkaç kitap aldım bile ben diziden. İbni Arabi ve Derrida’yı da ekledim listeye, teşekkürler..