En İyi Çeviri Ödülü 2013 aday adayları

Three Percent adlı bloğun, Amerika’da yayımlanan dünya edebiyatı eserlerine dikkat çekme amacıyla 2007’den beri edebiyat ve şiir alanında verdiği En İyi Çeviri Ödülü’nün 2013 aday adayları açıklandı.

Three Percent, adını Amerika’da bir yılda yayımlanan kitapların yalnızca %3’ünün çeviri eser olmasından alıyor. Rochester Üniversitesi‘nin çeviri programının bir parçası olan Three Percent, bugüne dek yazılmış en iyi kitapların hepsinin İngilizce olmadığını, İngilizce konuşan dünyanın da yabancı edebiyat eserlerine ulaşabilmesi gerektiğini söylüyor. Amaçları, çağdaş dünya edebiyatıyla ilgilenen okur, editör ve çevirmenlerin uğrak adresi olmak.

2013’ün aday adayı listesi aşağıdaki gibi. Türkçede yayımlanmış eser ve yazarları not düştük.

* The Planets / Sergio Chejfec / İspanyolcadan çeviren: Heather Cleary (Open Letter Books; Arjantin)

* Prehistoric Times / Eric Chevillard / Fransızcadan çeviren: Alyson Waters (Archipelago Books; Fransa)

* The Colonel / Mahmoud Dowlatabadi / Farsçadan çeviren: Tom Patterdale (Melville House; İran)

* Atlas / Dung Kai-Cheung / Çinceden çeviren: Anders Hansson ve Bonnie S. McDougall (Columbia Üniversitesi Yayınları; Çin)

* Kite / Dominique Eddé / Fransızcadan çeviren: Ros Schwartz (Seagull Books; Lübnan)

* We, The Children of Cats / Tomoyuki Hoshino / Japoncadan çeviren: Brian Bergstom ve Lucy Fraser (PM Press; Japonya)

* The Map and the Territory / Michel Houellebecq / Fransızcadan çeviren: Gavin Bowd (Knopf; Fransa) [Harita ve Topraklar, Orçun Türkay çevirisiyle Can’da.]

* Basti / Intizar Husain / Urducadan çeviren: Frances W. Pritchett (New York Review Books; Pakistan)

* Mama Leone / Miljenko Jergović / Hırvatçadan çeviren: David Williams (Archipelago Books; Hırvatistan) [Yazarın başka bir eseri İletişim’den yayımlanmış.]

* Awakening to the Great Sleep War / Gert Jonke / Almancadan çeviren: Jean M. Snook (Dalkey Archive Press; Avusturya)

* My Struggle: Book One / Karl Knausgaard / Norveççeden çeviren: Don Bartlett (Archipelago Books; Norveç)

* Satantango / László Krasznahorkai / Macarcadan çeviren: George Szirtes (New Directions; Macaristan)

* Autoportrait / Edouard Levé / Fransızcadan çeviren: Lorin Stein (Dalkey Archive Press; Fransa)

* A Breath of Life: Pulsations / Clarice Lispector / Portekizceden çeviren: Johnny Lorenz (New Directions; Brezilya) [Yazarın başka eserleri Can ve İmge’den yayımlanmış.]

* The Lair / Norman Manea / Romenceden çeviren: Oana Sanziana Marian (Yale University Press; Romanya)

* The Hunger Angel / Herta Müller / Almancadan çeviren: Philip Boehm (Metropolitan Books; Romanya) [Yazarın başka eserleri Telos ve Siren’den yayımlanmış.]

* Traveler of the Century / Andrés Neuman / İspanyolcadan çeviren: Nick Caistor ve Lorenza Garcia (Farrar, Straus, and Giroux; Arjantin)

* Happy Moscow / Andrey Platonov / Rusçadan çeviren: Robert Chandler ve Elizabeth Chandler (New York Review Books; Rusya) [Mutlu Moskova, Güney Çetao Kızılırmak çevirisiyle Metis’te.]

* With the Animals / Noëlle Revaz / Fransızcadan çeviren: Donald W. Wilson (Dalkey Archive Press; İsviçre)

* Maidenhair / Mikhail Shishkin / Rusçadan çeviren: Marian Schwartz (Open Letter Books; Rusya)

* Joseph Walser’s Machine / Gonçalo M. Tavares / Portekizceden çeviren: Rhett McNeil (Dalkey Archive Press; Portekiz) [Yazarın başka bir kitabı KırmızıKedi’den yayımlanmış.]

* Island of Second Sight / Albert Vigoleis Thelen / Almancadan çeviren: Donald O. White (Overlook; Almanya)

* Dublinesque / Enrique Vila-Matas / İspanyolcadan çeviren: Rosalind Harvey ve Anne McLean (New Directions; İspanya) [Yazarın başka bir kitabı Doğan’dan yayımlanmış.]

* Transit / Abdourahman A. Waberi / Fransızcadan çeviren: David Ball ve Nicole Ball (Indiana University Press; Cibuti)

* My Father’s Book / Urs Widmer / Almancadan çeviren: Donal McLaughlin (Seagull Books; İsviçre) [Babamın Kitabı, Zehra Aksu Yılmazer çevirisiyle Ayrıntı’da.]

En İyi Çeviri Ödülü, 2011 yılından beri Amazon tarafından finanse edilmekte. Amazon’un verdiği 25 bin dolar, ödülü kazanan yazar ve çevirmenler arasında 5000’er dolar olarak bölüştürülmekte. Bu sponsorluk açıklandığında, Amazon’la yıllardır kapışan butik yayınevi Melville House, herkesin ücretsiz katılabildiği ödülden çekileceğini açıklamış, edebiyat ödülü için Amazon’dan para almanın, tıbbi araştırmacıların sigara şirketlerinden para almasına benzediğini söylemişti. Bu yüzden listede Mahmoud Dowlatabadi’nin The Colonel adlı kitabını görmek bizi oldukça şaşırttı. Ne yazık ki henüz konuyla ilgili bir açıklamaya ulaşamadık.

Ödülü bu yıl çevreleyen bir başka skandalvari olaysa, bir diğer önemli yayınevinin, Dalkey Archive Press‘in ödüle katılmayacağını açıklaması oldu. Adını Flann O’Brien’ın romanından alan İrlandalı Dalkey Archive Press, çeviri edebiyata ağırlık vermesiyle tanınıyor (yayınevi, Everest Yayınları işbirliğiyle Everest yazarlarını da basıyor). Bu yüzden geçtiğimiz yılın sonlarına doğru yarışmadan çekileceklerini açıklaması büyük bir sürpriz olmuştu. Gerekçe olarak kitap yollama masraflarını gösterip, “Zaten bugüne kadar hiç kazanmadık,” diye de not düşmeleri ise epey tepki toplamıştı. Ama anlaşılan kararlarından vazgeçip kitapların PDF’leriyle ödüle katılmışlar.

Aday adaylarıyla ilgili olarak ilk dikkatimizi çeken, ne kadar çeşitli dillerden çeviri yapıldığı. Türkiye’de yayımlanan kitapların %50’ye yakın bir oranı çeviri olsa da, bunların bir avuç dilden çevrildiği acı bir gerçek. Nitekim bu, listedeki yazarlara Türkçede ne kadar az ulaşabildiğimizden de anlaşılıyor. Tabii ödülün en çarpıcı yanı, hem yazara hem çevirmene verilen para ödülü. Ödülün Amazon tarafından sponsor edildiği tartışması bir yana, Türkiye’de bu şekilde tartışmalı bir sponsorluk yapacak kimse de bulunmuyor. Anlaşılan İKSV, Eczacıbaşı gibi kültür organizasyonları edebiyatla ilgilenmeye başlamadıkça da bulunamayacak. Türkiye’deki tartışmalı ödüller için buraya bakabilirsiniz.

Website | + posts

En İyi Çeviri Ödülü 2013 aday adayları” üzerine 4 yorum

  1. Mutlu Moskova‘nın çevirmeni Günay Çetao Kızılırmak, yine Platonov’un Çevengur adlı eserinin çevirisiyle de 2010 Dünya Kitap Yılın En İyileri Ödülleri’nin Yılın Çeviri Kitabı Ödülü’nü Sabri Gürses’le (Oblomov) paylaşmıştı, onu da buraya not düşmüş olalım…

  2. Hakikaten, Türkçe yayımlanan ne kadar az. Aslında biz de defalarca örneğini gördüğüm başka bir dilde yazılmış kitabı İngilizcesinden çevirmek, merak ediyorum hala yaygın mı yoksa artık orijinal dilinden olsun diye bir ısrarı oluyor mu yayınevlerinin?

    • Özgün dilden yapılan çevirilerin değeri biraz daha anlaşıldı sanırım. Örneğin Doğan Juan Rulfo’ları, Tomris Uyar ve Celâl Üster çevirileri dururken İspanyolcadan çevirtti (Süleyman Doğru’ya). Ama tam bir değişim de yaşanmadı: İspanyolca edebiyatın en önemli eserlerini yayımlayan Can’ın kaçını İngilizceden çevirttiğini fark edince çok şaşırıyor insan. Tabii bazı dillerde gerçekten çevirmen bulma sıkıntısı doğabilir ama İspanyolcanın artık onlardan biri olduğunu hiç düşünmüyorum.

      Yine de Jaguar gibi yeni çıkan yayınevlerinin özgün dilden çevirilere önem vermesi çok güzel.

Bir Cevap Yazın