Rock müziğinin iyi amaçlara hizmet edebileceği ya da etmesi gerektiği konusunda U2 solisti Bono oldukça aktif çalışmıştı. Güney yarı küredeki fakir ülkelerin borçlarının silinmesi kampanyası, dünya politikacıları üzerinde bir baskı yaratmış ve kısmi sonuçlar elde etmiş olsa da, kalıcı bir etki oluşturduğunu söylemek olası değil. Bono gibi zengin ve meşhur değilseniz, müziğinizle ses getirecek, dünyaya faydalı işler çıkartmak kolay olmayabilir. Ama en azından bu müziğin köklerinde bulunan muhalif sesi kaybetmemek gerek.
Pete Seeger veya Woody Guthrie gibi egemenleri ve çarpıklıkları kıyasıya eleştiren müzisyenler, kendilerinden sonra kısmen politik tavır sergileyen Bob Dylan, Bruce Springsteen, The Clash, Dead Kennedys gibilerine de hem ilham vermiş hem de bir temel oluşturmuştu. Billy Bragg de, doğu Londra’dan 80’lerde çıkıp bu isimler arasına girmiş müzisyenlerden biriydi.
Bragg, Clash solisti Joe Strummer’ın 2002 yılındaki ölümü sonrasında, sayısız kez Strummer anma törenlerine davet edilmiş ve kendisinden Clash şarkıları çalması istenmiş. Bragg, müzikal olarak sıkıcı bu talebi genelde nazikçe geri çevirmiş ama Strummer’ın ruhunu ihya etmek için ne yapabileceğine kafa yormaya başlamış. Çok geçmeden bir tesadüf sonucu ne yapacağını bulmuş. Oturduğu mahalleden komşusu bir cezaevi çalışanı, Bragg’e kullanmadığı fazla bir gitarı olup olmadığını sormuş. Bazı mahkûmların hücrelerinde gitar çalmayı öğrenmeye çalıştıklarını ama tek bir gitarları olduğu için sorun çıktığını öğrenmiş.
Bragg, birlikte müzik yapmanın, bunu başkalarına dinletmenin ve sonrasında alkış almanın, terapi benzeri bir etki yarattığını öğrenmiş. Zira alkış ve takdir, diğer insanlar tarafından tanınmayı ve kabul edilmeyi göstermekteymiş. Böylece mahkûmların toplumla bütünleşmesine de yardım edebileceğini öğrenince, Bragg etrafından 400 tane gitar toplamış.
Strummer’la bağlantıyı ise, bu girişiminin adını “Jail Guitar Doors” adlı eski bir Clash şarkısından alarak yapmış. Kısa süre sonra girişim gitarist Wayne Kramer’ın çabasıyla Amerika kıtasına da sıçramış. Kendisi de eski bir mahkûm ve eski bir uyuşturucu bağımlısı olan Kramer, bugün genç insanların rehabilitasyonu için canla başla çabalamakta. ABD’de müzisyenlerin cezaevleriyle ilişki kurmaları, zaman zaman cezaevlerini ziyaret edip konser vermeleri oldukça yaygın bir gelenek. Ancak bu girişimde Kramer ve Bragg, konser düzenlemiyor, insanları gitar çalmaya teşvik ediyor ve gitar dersleri almalarını sağlıyorlar.
Tabii dünyanın her yerinde, bu gibi girişimlere olumsuz tepki gösterecek birileri çıkmakta. 2013 sonbaharında İngiltere’deki muhafazakâr liberal hükümet, mahkûmlara sunulan bazı imtiyaz, hibe ve haklarda kısıtlamaya gitti. Kısıtlananlar arasında kitap ve güvenlik sebepleriyle metal telli çalgıların da olması, Bragg’in çabalarına bir darbe oldu. Bragg’in Guardian gazetesine David Gilmour, Johnny Marr, Radiohead üyeleri ve pek çok diğer müzisyeni de alarak verdiği ilanda bu yasak sertçe eleştirildi. Hatta eleştiriye bazı cezaevlerinin müdürleri de katıldı.
Demokrasinin işediği ülkelerde, bu gibi protestolar ciddiye alındığı için, yükselen bu tepkiler üzerine yasak kaldırıldı. Bragg bu zaferden oldukça mutlu:
Bu insanların sadece küçük bir kısmı ömür boyu hapiste kalacak. Büyük kısmı cezalarını tamamladıklarında aramıza karışacak. Onları suça iten nedenlerin tekrar oluşmasına izin vermemek, onları desteklemek ve hayatlarını yola sokmalarına yardım etmek, hem bizler için de iyi hem de hepimiz için bir görev.
Darısı bizim mahkûmların başına.
