Hip hop ruhunu geri istiyor

Dünya, insanların yarattığı şiddete tarih boyu sahne oldu. Bununla birlikte, şiddet günümüzde belki de hiç olmadığı kadar yaygın ve kolay uygulanır hale geldi, hatta kendini gelişmiş ya da medeni tanımlayan toplumlarda bile sıradanlaştı.

Bunun son örneklerinden biri de kısa zaman önce ABD’nin Missouri eyaletinin Ferguson kasabasında yaşandı. Belki kendimizden başkalarına bakmaktan pek hoşlanmadığımızdan, belki şiddetin kanıksandığı bir coğrafyada olmamızdan, belki devlet şiddetini artık içselleştirdiğimizden, dünyanın öbür ucundaki olaylar basınımızda pek yer bulmadı, dolayısıyla gündemimize de giremedi. Oysa tarihindeki ilk siyahi devlet başkanına sahip ABD’de, silahsız siyahi bir gencin polis tarafından öldürülmesi ardından başlayan olaylar küçümsenecek gibi değildi.

Cinayetin ardından düzenlenen gösterilere, askerî teçhizat kullanan güvenlik güçleri tarafından sert müdahale edildi, etraf biber gazına boğuldu, yaralananların hesabı yapılamadı, gazeteciler yaka paça gözaltına alındı, sokağa çıkma yasağı ilan edildi. (Tanıdık geliyor değil mi?)

Bu arada yetmedi, aralık ayında bir siyahi genç daha, yine Missouri eyaletinde polis tarafından öldürüldü. Olayların ardından, ABD kamuoyunun siyahlardan oluşan kesiminde önce Obama’nın sükûnete davet etmekten fazlasını yapmaya pek yanaşmayan tavrı eleştirildi. Daha sonra eleştiriler, siyah kesimin içinden çıkan sanatçı ve müzisyenlere, özellikle de güç ve zenginlikte Obama’larla kıyaslanan Jay-Z-Beyoncé çiftine yöneldi.

Tepkilerin ana maddesini ise, olaylar karşısında neredeyse hiçbir yorum yapmamış olmaları oluşturuyordu. Başkan ve eşiyle yapılan karşılaştırma tartışmalı olsa da, Jay-Z ve Beyoncé çiftinin çok popüler, başarılı ve örnek alınan karakterler oldukları kesin. Uyuşturucu satıcılığından büyük bir popüler kültür imparatorluğuna uzanan yükselişinde Jay-Z hep bugünkü kadar sessiz değildi. Örneğin Minority Report albümü, Katrina felaketi sonrası Bush yönetimine yönelik eleştirileri açıkça ortaya koyan sert bir çalışmaydı.

Tabii o günden bugüne köprünün altından çok sular aktı. Artık Jay-Z bir müzisyen olduğu kadar bir işadamı da. Milyonlarca dolarlık anlaşmalara, sponsorluklara imza atıyor, kendi adını taşıyan özel koleksiyonlar tasarlıyor. Bu tür bir koleksiyonu en son lüks alışverişin önemli markası Barney’s için hazırlamıştı. Barney’s’in siyahi müşterilerine “o kadar da” misafirperver davranmadığı ortaya çıkınca, Jay-Z’nin tavrı anlaşmayı fesh etmek değil, vakfı için daha büyük bir kâr payı talep etmek olmuştu. İşadamı olmak, bazen olup bitenlere göz yummayı, bazen fikirlerini hiç de paylaşmadığınız bir iktidara onay vermeyi gerektiriyor olsa gerek.

Hip hop, ABD’de sivil hakların talep ve savunmasının 21. yüzyıldaki önemli sembol ve enstrümanlarından oldu. Dolayısıyla, toplumun karşılaştığı bu gibi krizlerde, önde gelen sanatçılardan da kuvvetli bir tepki beklenmesi doğal. Tüm yaşananlar hakkında Jay-Z, Kanye West, Lil’ Wayne gibi isimlerden ses çıkmaması, bu isimlere yönelik eleştirileri arttırıyor.

“Killer Mike” mahlasını kullanan Atlanta’lı hip hop müzisyeni Michael Render, “Hip hop, en iyi ve yaygın bilinen büyük temsilcilerinden daha büyük bir güce sahip” fikrinde. Bir polisin oğlu olan Mike, müziğinde, bazen Reagen dönemine ait politikaların bugünkü siyahların hayat şartları üzerindeki etkisini, bazen dünyanın diğer ucundaki güncel olayların yorumunu konu ediniyor.

Render Billboard gibi dergilere yazılar yazıyor ve ABD’nin büyük haber kanallarına yorumlar yapıyor. Jay-Z’yle karşılaştırıldığında, sahibi olduğu berber dükkânının ekonomik gücü çok sınırlı. Ancak söyledikleri, Ferguson olaylarına yönelik sanat camiasından gelmeyen tepkiyi daha da belirginleştiriyor. “Sizinle siyah vatandaş ve mağdur Michael Render olarak konuşuyorum,” diyen Render’a göre Amerikan hip hop camiasında yeni gelen nesil, milyarder imparatorların değil, söyleyecek sözü olanların yolunu izleyecek.

optimusminimus

Website | + posts

İlgili