Gündemde İsrail ve ABD’nin İran’a yönelik artan tehditkâr tutumları, Suriye’ye türlü dış müdahaleler ve genel olarak Ortadoğu’nun gündeminin bir kez daha yabancı temsilcilerle iç içe belirlendiği günler var. Bunlar Ortadoğu tarihine yabancı gündemler değil, hatta Ortadoğu tarihini okuyanlara bir déjà vu hissi veriyor zaman zaman.
Middle East Institute‘un (Ortadoğu Enstitüsü) blog‘unda yazan Michael Collins Dunn aracılığıyla öğrendik ki, Ortadoğu tarihinin bugünü en çok çağrıştıran olaylarından biri, iTunes dükkânında satılan iPad uygulaması olan bir çizgi romana dönüştürülmüş. Ajax Operasyonu olarak da bilinen olay, Amerikalı ve İngiliz istihbarat servislerinin İran petrol işletmelerini millileştiren ve İran’ın bağımsızlığını, Soğuk Savaş ortamında da bağlantısızlığını (non-alignment) savunan milliyetçi İran Başbakanı Mussadık’ı devirmek için ülke içindeki koşullarını hazırladıkları ve uyguladıkları darbe aslında. Darbenin ardından on yıllarca ülkeyi Amerikan yardımıyla yönetecek ve sonunda İran devrimiyle devrilecek Muhammed Rıza Pehlevi iktidara gelmişti. Daha doğrusu aslında babasından miras aldığı iktidarı özellikle ABD ve onun silah katalogları yardımıyla kullanabilmişti. 1953 yılında gerçekleşen darbe sırasında Amerikalı ve İngiliz istihbarat ajanlarının kullandıkları teknikler, darbe günü, gerçekten bir çizgi romanda anlatılmaya uygun, diye düşünüyoruz.
Aslında bir film yapmak istemiş çizgi romanın yaratıcısı Daniel Burwen. Kendisi uzun seneler çok bilinen video oyunlarında çalışmış. Sonra Steven Kinzer’in Şah’ın Bütün Adamları: Bir Amerikan Darbesi ve Ortadoğu’da Terörün Kökenleri kitabıyla karşılaşmış ve bu olanları bir şekilde görselleştirmek istemiş.
Kitabın “fragmanı“nı aşağıdan izleyebilirsiniz. İran’la değil de çizgi romanlarla ilgileniyorsanız da bir göz atmanızı tavsiye ediyoruz. Yaratıcıları şu anda yarı bitmiş bir video oyunu gibi olduğunu söylüyorlar. Zamanla ses ve başka özellikler de eklenecekmiş. Bu dijital çizgi roman aynı zamanda bu türün yeni platformlarda sınırlarının neler olabileceğine dair de bir fikir veriyor.
Burwen, Kinzer’dan projeyle ilgili yardım istemiş ve ummadığı ölçülerde destek almış. Projenin tasarım süreciyle ilgili daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz. Henüz çok az bakma fırsatı bulduk ama çizgileri sevdik. Tabii tarihi nasıl anlattığı başka bir tartışma konusu. Fakat daha önce çok ilgi gören İran’la ilgili bir diğer çizgi roman Persepolis de düşünüldüğünde, İran’a başka gözlerle bakmanın bizim elimizde olduğu ve belki de gazeteleri kapatıp kitapları açmanın iyi bir fikir olduğunu savunuyoruz. Persepolis sonra film oldu, belki seneye de sinemalarda 1953’lerin İran’ını seyredebiliriz.
[…] ruhunu, okuma alışkanlıklarını yansıtıyor. Daha önce kitap fragmanlarından bahsetmiş, bir çizgi romanın fragmanını bu sayfalara taşımış, hatta bu hafta True Blood‘ın yemek kitabının tanıtım klibi […]