Eric Hobsbawm 1 Ekim 2012 günü hayatını kaybetti. 95 yaşını bu sene kutlamıştı. Kendisi 20. yüzyılın, Aşırılıklar Çağı‘nın önde gelen tarihçilerinden, siyasetten uzak durmayı erdem sayabilen günümüz akademisinin en siyasi kişiliklerinden ve ayrıca en azından İngiltere’nin en bilinen kamusal aydınlarındandı. Komünist Parti üyeliğinden caz merakına, hayatının tüm öğeleri mesleği, mesleği hayatının tamamına yansımıştı. Bu bağlamda “teknik akademisyen” değildi ve çok zengin bir yelpaze yazdı ve konuştu. Arkasında ciddi bir külliyat bıraktı.
Bu külliyatı anlamlandırmak için de son yıllarında bir otobiyografiyi, Tuhaf Zamanlar‘ı, yine neredeyse 20. yüzyıl Avrupa tarihiyle iç içe bir şekilde yayımlamıştı. Hobsbawm deyince aklımıza sadece “Tarih nedir?” sorusu gelmiyor, aynı zamanda Avrupa’da sol, Avrupa’da faşizm, Avrupa’da milliyetçilik ve gelenekler geliyor, asiler, eşkıyalar, devrimciler ve cazcılar, sıra dışı insanlar geliyor.
20. yüzyıl dediysek de, Hobsbawm odağı her zaman devrim ve değişim olan tarihçilerden olduğundan 21. yüzyılı okumak için de uğraştı, Yeni Yüzyılın Eşiğinde‘yi de yazdı. Geleneklerin farkındaydı ama icat edildiklerinide biliyordu, bu yüzden de son yüzyılda nelerin icat edildiğinin en iyi hesabını verebilecek tanıklardandı. Zaten Avrupa tarihini Devrimler Çağı‘ndan başlayarak yazmıştı.
Tarih seven fakat henüz Hobsbawm’la tanışmamış okuyucuya söyleceğimiz tek şey okunacak çok fazla eseri olduğu ve bu bağlamda Hobsbawm kadar üretken bir yazarın az bulunacağı. Kuram ve yöntem üzerine düşünmeyi sevenlere Tarih Üzerine‘yi öneriyoruz. Avrupa tarihi için elbette Devrimler Çağı‘ndan başlanabilir. Anı sevenlere Tuhaf Zamanlar‘ı şiddetle tavsiye ediyoruz. Milliyetçilik okumalarında hem Milletler ve Milliyetçilik hem de Geleneğin İcadı çok önemli bir yer tutuyor. Elbette tarihin resmiyetinde silik çıkanları okumak için asilere, devrimcilere ve cazcılara bakmak için kalan tüm eserleri tavsiye edilebilir. Ayrıca İngiltere’nin sol tartışmalarına sahne olan dergilerinde inanılmaz sayıda yazıları vardır. Konuşmaları dersleri de önümüzdeki sene ara ara yayımlanacaktır tahminimiz. Arkasından yazılan güzel yazılara rastladıkça sosyal medyadan paylaşacağız. Tahminimiz bu hafta sonu gazetelerde bol bol Hobsbawm yazısı olacağı.
Bu kadar dolu ve üretken geçen bir hayatın ardından üzülmek mümkün değil. Okumamak ise hiç mümkün değil!
[…] liderlerini ve etkilerini inceliyor. Yaşadığımız dünyayı ve günümüzü anlamak ve 2012’de hayatını kaybeden ünlü Marksist tarihçi Hobsbawm’u anmak isteyenler için, yeni bir pencere açması mümkün bir […]