TV dizileri edebiyat göndermeleriyle, içinde geçtikleri dönemle, karakterlerin oynadıkları oyunlar, hatta yedikleri yemeklerle meraklı izleyiciyi okumaya sevk edebiliyorlar. Biz de meraklarımıza yenildik ve dizilerden yola çıkan okuma listeleri hazırlamaya karar verdik. “Bu diziyi seviyorsanız şu kitapları da okumalısınız” mantığından yola çıkan bu listeler dizilerle şahsi ilgilerimizin çekiştirdikleri yerlere gidiyorlar ve her zamanki gibi katkılarınıza açıklar.
Seveninin büyük bir tutkuyla sevdiği dizilerden Buffy the Vampire Slayer. Joss Whedon‘ın yarattığı dizi, vampir avcısı olan lisedeki genç bir kızın hikâyesini anlatıyor. Dizinin jeneriğinden alıntılamak gerekirse: “Her nesilde bir avcı doğar: tüm dünyada yalnızca bir kız, seçilmiş kişi. Vampirlerle, şeytanlarla ve karanlığın güçleriyle savaşacak; kötülüğün yayılmasını, sayıca katlanmasını engelleyecek güce ve yeteneğe yalnızca o sahip olacaktır. O, Avcı’dır.”
İşte Buffy, kendi neslinin avcısıdır. Yanında gözetmeni ve bir cadı ile kurtadamı da içeren sıradışı arkadaşlarıyla vampirler ile diğer doğaüstü yaratıkları avlar, çeşit çeşit kötülük planlayanlara engel olur. Buffy‘yi özel kılan elbette bu basit çerçevenin ötesindeki ayrıntılar. Öncelikle vampirlerin ve seçilmiş bir vampir avcısının bulunduğu bir dünyada, iyilik ile kötülük algısının klişeleşmiş olmaması. Dizide saf iyi ile saf kötü bulunmadığı gibi, diğer Hollywood filmlerinden aşina olduğumuz lise tipleri de –ponpon kız, sporcu erkek, popüler grup, inek öğrenci, vb.– birer karikatürden ibaret değil. Tüm karakterler ve olaylar üç boyutlu.
Üstelik tüm bunların yanı sıra dizi müthiş komik! İnce espriler, kelime oyunları, karakterler arasında hızlı paslaşmalar… Gerçekten çok zekice yazılmış bir dizi Buffy. Fantastik bir dünyada geçiyor olmanın tüm imkânlarını nasıl yaratıcı biçimlerde kullandığını merak edenler, Kediler ve Kitaplar’ın “En İyi 10 Buffy Bölümü” yazısına göz atabilirler. (Dikkat! Spoiler içerir.) Diziyi bilip de “Buffy severlere hangi kitapları önerirsiniz?” diye soranlar ise aşağıdaki listemize göz atabilirler.
* Buffy Vampir Avcısı Sezon 8 ve 9 / Joss Whedon / Çev. Çetin Soy / NTV Yayınları
Elbette başta, Buffy’nin kendisi geliyor. Görünüşe göre bizim gibi Buffy dünyasından bir türlü kopamayan Whedon, dizi bittikten sonra hikâyeye çizgi romanlarda devam edeceğini açıklamıştı. Dizi gibi sezon sezon ve dizinin kaldığı yerden ilerleyen hikâye, çizgi roman formatının televizyona nazaran özgürlüğünden sonsuz ölçüde yararlanıyor. Oyuncularla anlaşma derdi olmadığından eski-yeni birçok karakter yeniden ortaya çıkabiliyor; özel efekt derdi olmadığından çok daha fantastik olaylar ve savaş sahneleri yaşanabiliyor. Sarah Michelle Gellar, Alyson Hannigan gibi oyuncuların dinamiğini haliyle sağlayamamakla beraber, çizgi romanlar Buffy özleminizi bir nebze giderebilir. İşin ilginci, gerçekte nasıl Angel yeni bir diziye dönüştüyse, burada da Angel & Faith adlı yeni bir çizgi roman dizisi başladı. Şu âna kadar Türkçeye ne yazık ki yalnızca Buffy‘nin 8. sezonu çevrilmiş durumda.
* Bütün Hikâyeleri / Edgar Allan Poe / Çev. Dost Körpe / İthaki Yayınları
Buffy, kakara kikirisi ve absürt görsel efektleriyle tam olarak gotik bir dizi izlenimi uyandırmasa da aslında temelinde son derece karanlıktır. Dünyayı kötülerden koruması gereken Buffy bile kendi ruhundaki iblislerle boğuşur. İnsan ruhundaki iblislerle boğuşma denilince de akla en başta Edgar Allan Poe geliyor elbette. Kimileri bilimsel gelişmeleri esas alan, kimileri hayal gücüne dayanan ama her halükârda insanın hayata başka bir gözle bakmasını sağlayan bu öyküleri Buffy severlerin kaçırmaması lazım. Öykülerle yetinemeyenler Bütün Şiirleri‘ne de geçebilirler.
* Vampirin Kültür Tarihi / Gülay Er Pasin / Ayrıntı Yayınları
Popüler kültürdeki vampir çılgınlığı daha yakın zamanlara dayanan bir hadise. Buffy‘nin yayınlandığı dönemde vampir kitapları ve filmleriyle çevrelenmiş değildik henüz. Gülay Er Pasin’in kitabı, vampirin kültür tarihindeki yerine bakarak, günümüzde bu kadar arzulanan ve aranan bir nesneye nasıl dönüştüğünü irdeliyor. Marx’ın, kapitalizmin emekçiyi sömürüş biçimini bir vampirin kan emmesine benzetmesiyle vampir imgesinin zenginleştiğini öne süren Pasin’in kitabı, en az kültür tarihindeki vampir kavramı kadar çok boyutlu.
* Gündelik Felaket Teorileri / Marisha Pessl / Çev. Algan Sezgintüredi / Siren Yayınları
Bir başına suçları çözmeye, komplo teorilerini ifşa etmeye çalışan lise öğrencisi bir kız. Buffy pek kitap okumayan, daha çok pop kültürle ilgilenen, eskiden popüler sayılan bir öğrenciyken Gündelik Felaket Teorileri‘nin başkahramanı Blue van Meer edebiyat meraklısı, içine kapanık bir karakter belki ama kendi ayaklarının üstünde durabilme yönünden ikisi de birbirini andırıyor. Daha önce “2013’ten Kalanlar” bölümümüzde de dediğimiz gibi, yok yok, dedirten, içine bir kere daldınız mı bitirmeden çıkamayacağınız bir kitap.
Buffy temelinde, genç yaşında gereğinden fazla sorumluluk sahibi olan, tekrar tekrar dünyayı kurtarmak zorunda kalan bir kızı anlatıyor. Ama bu süreçte de iyi ile kötü ayrımını, iyilik ile kötülüğün anlamını irdeliyor. Hiçbir meseleye siyah-beyazmış gibi yaklaşmıyor. Terry Eagleton da Kötülük Üzerine Bir Denemesi‘nde kötülüğü tartışıyor. Edebiyat üzerinden giderek gündelik yaşamda, siyasette, kültürde kötülüğün yerini irdeliyor. Arka kapağından alıntılamak gerekirse, “Kötülük Üzerine Bir Deneme, kısa ve tok, ayak direyen bir vicdani çığlık…”
“Televizyondan Kitaba” dizimizdeki diğer yazılar:
